ΘΕΜΑ Α

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμίας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη  ή  στη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.

Α1 .  Οι περιοχές του DNA που μεταφράζονται σε αμινοξέα ονομάζονται

α.  εσώνια

β.  εξώνια

γ.   υποκινητές

δ.  5΄ αμετάφραστες περιοχές.

Α2 .  Το νουκλεόσωμα αποτελείται

α.  από RNA και ιστόνες

β.  μόνο από RNA

γ.   από DNA και ιστόνες

δ.  μόνο από DNA.

Α3 .  Για τη θεραπεία του εμφυσήματος χρησιμοποιείται

α.  η α1 -αντιθρυψίνη

β.  η ινσουλίνη

γ.   ο παράγοντας VIIΙ

δ.  η αυξητική ορμόνη.

 

Α4 .  Η κυστική ίνωση κληρονομείται ως

α.  αυτοσωμικός επικρατής χαρακτήρας

β.  φυλοσύνδετος υπολειπόμενος χαρακτήρας

γ.   φυλοσύνδετος επικρατής χαρακτήρας

δ.  αυτοσωμικός υπολειπόμενος χαρακτήρας.

Α5 .  Με καρυότυπο μπορεί να διαγνωστεί

α.  η β-θαλασσαιμία

β.  ο αλφισμός

γ.   το σύνδρομο Down

δ.  η οικογενής υπερχοληστερολαιμία.

ΘΕΜΑ Β

Β1.    Να αντιστοιχίσετε σωστά τον αριθμό καθεμίας από τις φράσεις της στήλης Ι με ένα μόνο γράμμα, Α ή Β, της στήλης ΙΙ.

 

Β2.    Από τι αποτελείται το σύμπλοκο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης;

Β3.Σήμερα μπορούμε να  κατασκευάσουμε στο δοκιμαστικό σωλήνα     ένα

«ανασυνδυασμένο» μόριο DNA. Τι είναι το ανασυνδυασμένο μόριο DNA;

 

Β4.    Τι είναι η ινσουλίνη και ποιος είναι ο ρόλος της;

ΘΕΜΑ Γ

Στην εικόνα 1 φαίνεται ένα μέρος μίας βιολογικής διαδικασίας, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Γ1. Να ονομάσετε τη διαδικασία, που βρίσκεται σε εξέλιξη, στην εικόνα 1 και να εντοπίσετε τη βάση που ενσωματώθηκε κατά παράβαση του κανόνα της συμπληρωματικότητας (μονάδες 2).  Να  γράψετε  το  τελικό  δίκλωνο  μόριο, το οποίο  θα  παραχθεί  στο  τέλος  της  διαδικασίας  που  απεικονίζει  η εικόνα 1 (μονάδες 3). Να σημειώσετε τον προσανατολισμό των αλυσίδων του μορίου αυτού (μονάδα 1). 

Γ2. Να ονομάσετε τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία  του τελικού δίκλωνου μορίου του ερωτήματος Γ1  και  να  αναφέρετε  τη  δράση του καθενός ενζύμου.

Σε ένα είδος εντόμου ένα γονίδιο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του ενζύμου Α, ενώ το αλληλόμορφό του δεν παράγει το ένζυμο Α. Ένα άλλο γονίδιο καθορίζει το χαρακτήρα «ανοιχτό χρώμα σώματος», ενώ το αλληλόμορφό του καθορίζει το «σκούρο χρώμα σώματος». 

Διασταυρώνεται ένα θηλυκό έντομο που παράγει το ένζυμο Α και έχει  ανοιχτό χρώμα σώματος με ένα αρσενικό έντομο που παράγει το ένζυμο Α και έχει ανοιχτό χρώμα σώματος. 

 Από τη διασταύρωση προκύπτουν:

600  θηλυκοί  απόγονοι  που  παράγουν  το  ένζυμο   Α  και  έχουν  ανοιχτό χρώμα σώματος,

300  αρσενικοί  απόγονοι  που  παράγουν  το  ένζυμο  Α  και  έχουν  σκούρο χρώμα σώματος και

300  αρσενικοί  απόγονοι  που  παράγουν  το  ένζυμο  Α  και  έχουν  ανοιχτό χρώμα σώματος.

Δίνονται:

i.  Για τον τρόπο κληρονόμησης των δύο χαρακτήρων ισχύει ο 2 ος  νόμος του Mendel. 

ii.      Για  τη  σύνθεση  του  ενζύμου       Α,  τα  άτομα  που  διασταυρώθηκαν        είναι ετερόζυγα. 

iii.      Το  έντομο  είναι  διπλοειδής  ευκαρυωτικός  οργανισμός  και  το  φύλο  του καθορίζεται όπως στον άνθρωπο.

Γ3. Να γράψετε τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται το γονίδιο που δεν παράγει το ένζυμο Α (μονάδες 2). Να γράψετε τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται το γονίδιο που καθορίζει το ανοιχτό χρώμα  σώματος (μονάδες 2).

 

Γ4.  Να  αιτιολογήσετε  τον  τρόπο  κληρονόμησης  των  παραπάνω  χαρακτήρων , κάνοντας την κατάλληλη διασταύρωση ή τις κατάλληλες διασταυρώσεις .

Δεν απαιτείται η διατύπωση των νόμων του Mendel.

ΘΕΜΑ Δ

Στην εικόνα 2 δίνονται δύο μη ομόλογα αυτοσωμικά χρωμοσώματα  ενός κυττάρου, το χρωμόσωμα Α και το χρωμόσωμα Β. Σε κάθε χρωμόσωμα απεικονίζεται η αλληλουχία του DNA που υπάρχει στο άκρο του.

Έστω ότι σε καθένα από τα χρωμοσώματα της εικόνας 2 συμβαίνει θραύση στα σημεία που δείχνουν τα βέλη. Στη συνέχεια πραγματοποιείται αμοιβαία μετατόπιση των ακραίων σκιασμένων τμημάτων ανάμεσα στο χρωμό σωμα Α και στο χρωμόσωμα Β.

Δ1. Να γράψετε όλα τα πιθανά χρωμοσώματα που θα προκύψουν μετά την αμοιβαία μετατόπιση, με τις αντίστοιχες αλληλουχίες DNA (μονάδες 4). Να σημειώσετε τους προσανατολισμούς όλων των μορίων DNA που προκύπτουν (μονάδες 2).

Δ2. Να γράψετε όλους τους πιθανούς γαμέτες αυτού του ενήλικα, χρησιμοποιώντας τους συμβολισμούς των  χρωμοσωμάτων,  όπως  σας έχουν δοθεί.                                                                                                                                                                      Μονάδες 4

Δ3. Κάθε γαμέτης που προκύπτει στο ερώτημα Δ2 γονιμοποιείται με φυσιολογικό γαμέτη. Να εξηγήσετε τι ποσοστό των απογόνων θα έχει  φυσιολογικό φαινότυπο (μονάδες 5) και τι ποσοστό των απογόνων θα έχει φυσιολογικό καρυότυπο (μονάδες 4).

Μονάδες 9

Δ4.    Να  εξηγήσετε  το  είδος  ή  τα  είδη  των  δομικών  χρωμοσωμικών  ανωμαλιών, που σίγουρα θα έχει κάθε απόγονος με μη φυσιολογικό καρυότυπο.

Μονάδες 6