ΟΞΕΙΔΩΣΗ - ΑΝΑΓΩΓΗ

  Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

1.    Ο αριθμός οξείδωσης ενός ιόντος ισούται:

     α.  με το φορτίο του πυρήνα του          β. με τον αριθμό e της  εξ. του στοιβάδας

     γ.  με τον αριθμό e που συνεισφέρει το άτομο     δ.με το  ηλεκτρικό του φορτίο.

2.    Στις ομοιοπολικές ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης κάθε ατόμου ισούται με:

α.  το ηλεκτρικό του φορτίο

β.  το φαινομενικό φορτίο που αποκτά το άτομο μετά την απόδοση των κοινών ηλεκτρονίων του στο ηλεκτραρνητικότερο άτομο

γ.  τον αριθμό των ηλεκτρονίων που έχει στην εξωτερική του στιβάδα

δ.  τον αριθμό των ηλεκτρονίων που συνεισφέρει το άτομο.

3.    Το Cl στην ένωση HCl έχει αρνητικό αριθμό οξείδωσης διότι:

     α.  προσλαμβάνει ένα ηλεκτρόνιο               β.          έχει πραγματικό φορτίο -1

     γ.  είναι ηλεκτραρνητικότερο του Η           δ.           έχει σε όλες τις ενώσεις του  

                                                                            αριθμό οξείδωσης -1.

4.    Στο μόριο Cl₂ το κάθε άτομο του Cl έχει αριθμό οξείδωσης μηδέν, διότι:

α.  το μόριο Cl₂ είναι ηλεκτρικά ουδέτερο  

β.  το κάθε άτομο του Cl έχει αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου

γ.  ο χημικός δεσμός στο μόριο Cl₂ δεν είναι πολωμένος    

δ.  ο χημικός δεσμός δεν είναι ιοντικός.

5.    Ο αριθμός οξείδωσης του Η μπορεί να πάρει τις τιμές:

     α.  +1 και -1       β. -1, 0 και +1           γ.     +1                δ.            0 και +1.

6.    Ο αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου μπορεί να πάρει τις τιμές:

α.  -2, 0 ,+2       β.  -2, -1, 0 , +1         γ.      -2, -1, 0 +1 , +2            δ.  -2, -1, 0 ,+2.

7.    Στις ενώσεις CH₄, CH₃Cl, CH₂Cl₂, CO και CO₂ ο άνθρακας εμφανίζεται με τους αριθμούς οξείδωσης:

     α.  -4 , +4      β.  -4, 0 , +4         γ. -4, -2, -1, 0 , +4 δ. -4, -2, 0, +2 και +4.

8.    Στις χημικές ουσίες Ν₂, ΝΟ, ΗΝΟ₂, ΝΟ₂ και ΗΝΟ₃ το άζωτο εμφανίζεται με τους αριθμούς οξείδωσης:

α.  -3 ,+5     β. 0, +2, +3, +4 , +5    γ.0, +1, +2, +3 , +4      δ. 0, +3, +4, +5 +6.

9.    Στις ενώσεις H₂SO₄, H₂O₂, O₂ και OF₂ το οξυγόνο εμφανίζεται με τους αριθμούς οξείδωσης:

     α.  -2 , +2         β. -2, -1, 0 και +1       γ. -2, -1, 0 και +2.     δ. -2, -1, 0, +1 και +2

10.    Από τις χημικές ουσίες C, CO₂, CH₂O, CHCl₃, CO και CH₂Cl₂, ο άνθρακας έχει αριθμό οξείδωσης μηδέν μόνο:

α.  στον C                                             β. στις CO, CO₂ και CHCl₃    

γ.  στις CΟ, CH₂O και CHCl₃            δ. στις C, CH₂O και CH₂Cl₂.

11.   Στο διχρωμικό ιόν (Cr₂O₇^2-) ο αριθμός οξείδωσης του χρωμίου (Cr) είναι ίσος με:

       α.  -2                  β.  0                   γ.  +7                        δ.  +6.

12.    Η αντίδραση  H₂S  ®  H₂ + S :

α.  χαρακτηρίζεται ως οξείδωση                 β.          χαρακτηρίζεται ως αναγωγή

γ.  χαρακτηρίζεται ως οξειδοαναγωγή        δ.          δεν είναι οξειδοαναγωγή.

13.    Το στοιχείο ασβέστιο (Ca) αντιδρά με το Ο₂ (1), αντιδρά με το Η₂ (2), αντιδρά με το Cl₂ (3), αντιδρά με το S (4). To Ca οξειδώνεται στις περιπτώσεις:

       α.  (1)      β. (1), (3) και (4)         γ.   (1) και (3)       δ. (1), (2), (3) και (4).

14.    Κατά το σχηματισμό μιας ιοντικής χημικής ένωσης από τα συστατικά της στοιχεία:

α.  το οξειδωτικό στοιχείο αποβάλλει ηλεκτρόνια         

β.το στοιχείο που οξειδώνεται προσλαμβάνει ηλεκτρόνια

γ.  το αναγωγικό στοιχείο προσλαμβάνει ηλεκτρόνια    

δ. το στοιχείο που ανάγεται προσλαμβάνει ηλεκτρόνια.

15.    Στην αντίδραση 2Cu + O₂ ® 2CuO :

       i)   ο χαλκός:      α.   είναι το αναγωγικό     β. είναι το οξειδωτικό         

                                   γ. ανάγεται                                δ.  δεν οξειδώνεται

       ii)  το οξυγόνο:   α. αποβάλλει ηλεκτρόνια              β. οξειδώνεται     

                                   γ. προσλαμβάνει ηλεκτρόνια              δ. ανάγει το Cu.

16.   Η αντίδραση ενός στοιχείου Σ με το υδρογόνο είναι:

       α. αντίδραση αναγωγής      β. αντίδραση οξείδωσης     γ. αντίδραση οξειδ/γής

       δ.  αντίδραση οξείδωσης αν το Σ είναι μέταλλο και αναγωγής αν το Σ είναι            αμέταλλο.

17.    Από τις παρακάτω αντιδράσεις:

       H₂  + Cl₂  ®  2HCl    (I)                    CaCO₃  ®  CaO  +  CO₂             (II)

       KClO₃  ®  KCl  +  ³/₂O₂  (III)           NaOH  +  CO₂  ®  NaHCO₃  (IV)

       είναι αντιδράσεις οξειδοαναγωγής μόνο οι:

       α.  (I)  (II)         β.  (I), (II) και (IV)            γ.  (I), (II) και (III)         δ.  (I) και (III).

18.    Από τις ενώσεις: KMnO₄, H₂Ο₂, NH₃, K₂Cr₂O₇ και H₂S μπορεί να δράσουν σαν αναγωγικά μόνο οι:

α.  H₂Ο₂, KMnO₄ , K₂Cr₂O₇     β. NH₃ , H₂S       γ. H₂Ο₂, NH₃ , H₂S           δ. καμία.

19.    Από τις ουσίες ΗΝΟ₃, H₂SO₄, K₂Cr₂O₇ ,Cl₂ μπορεί να δράσουν σαν οξειδωτικά :

       α.  όλες                                                     β. μόνο το ΗΝΟ₃, το H₂SO₄ και το Cl₂

       γ.  μόνο το ΗΝΟ₃ και το H₂SO₄              δ.   μόνο το K₂Cr₂O₇ και Cl₂.

20.    Από τις παρακάτω αντιδράσεις:

CH₂=CH₂  +  H₂  ®  CH₃CH₃    (I)

H₂  +  Cl₂  ®  2HClβ    (II)                  H₂  +  2Na  ®  2NaH          (III)

το Η₂ δρα σαν οξειδωτικό: α. στην(I)   β.στην (III)    γ στην (II)    δ. σε καμία.

21.    Από τις παρακάτω αντιδράσεις:

       SO₂  +  2KOH  ®  K₂SO₃  +  H₂O    (I)

       SO₂  +  2H₂S   ®  3S  +  2H₂O         (II)

       SO₂  +  2HNO₃  ®  2NO₂  +  H₂SO₄ (III)

       το SO₂ δρα σαν οξειδωτικό:  α. στην(I)   β. στην(III)   γ. στην (II)   δ. σε καμία.

22.    Το Ν εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης: -3, 0, +2, +3, +4 και +5.

Από τις ενώσεις ΗΝΟ₃, ΝΟ₂ και ΝΗ₃ μπορεί να δράσουν σαν οξειδωτικά:

α.  ΗΝΟ₃ , ΝΟ₂     β.  ΗΝΟ₃ , ΝΗ₃    γ. το ΝΟ₂ και η ΝΗ₃  δ. μόνο το ΗΝΟ₃.

23.    Το S εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης: -2, 0, +4 και +6. Από τις ενώσεις Η₂SΟ₄, SΟ₂ και Η₂S μπορεί να δράσουν σαν αναγωγικά:

       α.  το Η₂S       β.  SΟ₂ , Η₂SΟ₄      γ.  Η₂S , Η₂SΟ₄    δ. το Η₂S και το SΟ₂.

24.    Στην αντίδραση 2Η₂ + Ο₂ ® 2Η₂Ο:

α.  κάθε άτομο Ο ανάγεται και προσλαμβάνει δύο ηλεκτρόνια

β.  κάθε άτομο Η οξειδώνεται και αποβάλλει ένα ηλεκτρόνιο

γ.  η συνολική αύξηση του αριθμού οξείδωσης των ατόμων του Η ισούται με τη συνολική ελάττωση του αριθμού οξείδωσης των ατόμων του Ο

δ.  ισχύουν όλα τα παραπάνω.

25.   Στην αντίδραση 3Cu + 8HNO₃  ®  3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O :

       α.  κάθε άτομο χαλκού οξειδώνεται

       β.  ορισμένα άτομα αζώτου ανάγονται

       γ.  η συνολική αύξηση του αριθμού οξείδωσης των ατόμων του χαλκού ισούται      με τη συνολική ελάττωση του αριθμού οξείδωσης των ατόμων του αζώτου

       δ.  ισχύουν όλα τα παραπάνω.

Ερωτήσεις συμπλήρωσης

1.    Ο αριθμός οξείδωσης κάθε ιόντος είναι ίσος με ...................................... ................................................................ .

2.    Η απόσπαση ηλεκτρονίων από το άτομο ενός στοιχείου και γενικότερα η ....................... του αριθμού οξείδωσής του ονομάζεται .............................. .

3.    Η πρόσληψη ηλεκτρονίων από το άτομο ενός στοιχείου και γενικότερα η ...................... του αριθμού οξείδωσής του ονομάζεται ............................... .

4.    Κατά το σχηματισμό ιοντικών ενώσεων τα άτομα του στοιχείου που οξειδώνεται ............................. ηλεκτρόνια, ενώ τα άτομα του στοιχείου που ανάγεται ............................... ηλεκτρόνια.

5.    Κατά το σχηματισμό χημικών ενώσεων από τα στοιχεία τους τα άτομα του στοιχείου που οξειδώνεται ................................. τον αριθμό οξείδωσής τους, ενώ τα άτομα του στοιχείου που ανάγεται ................................ τον αριθμό οξείδωσής τους.

6.    Οξειδωτικό είναι το στοιχείο που προκαλεί ................................, ενώ το ίδιο ........................... Οξειδωτικά στοιχεία είναι κατά κανόνα τα ...................... .

7.    Αναγωγικό είναι το στοιχείο που προκαλεί ................................., ενώ το ίδιο ............................ Αναγωγικά στοιχεία είναι όλα τα .................................... .

8.        Στις αντιδράσεις  S  +  O₂  ®  SO₂,  H₂  +  S  ®  H₂S το S συμπεριφέρεται αντίστοιχα ως ............................ και ως ............................, διότι στην πρώτη περίπτωση .................................. ενώ στη δεύτερη ................................. .

9.        Ο αριθμός οξείδωσης του Mn στο KMnO₄ είναι ............... Όταν το KMnO₄ ανάγεται δίνει ............................. και έτσι ................................. ο αριθμός οξείδωσής του κατά ........... μονάδες.

10.    Ο αριθμός οξείδωσης του Cr στο K₂Cr₂O₇ είναι ........... Όταν το K₂Cr₂O₇ ανάγεται δίνει ................................ με αποτέλεσμα. να ............................... ο αριθμός οξείδωσής του κατά .......... μονάδες..

11.    Συμπληρώστε τους συντελεστές στις παρακάτω χημικές εξισώσεις:

α) .....HNO₃   +   ....S    ®   .....H₂SO₄   +   .....NO₂   +   .....H₂O

β) .....Fe₂O₃   +   ....Al   ®   .....Al₂O₃   +   .....Fe

γ) .....SnCl₂   +   ....FeCl₃   ®   ....SnCl₄   +   .....FeCl₂

δ) .....KMnO₄  +  ....SO₂  +  ....H₂O  ®   ....MnSO₄  +  ....K₂SO₄  +  ....H₂SO₄

12.    Συμπληρώστε τους συντελεστές στις  παρακάτω χημικές εξισώσεις:

α) ....KMnO₄ + ....H₂O₂ + ....H₂SO₄ ® ....MnSO₄ + ...K₂SO₄ + ...O₂ + ...H₂O

β) ....Cl₂  +  ....SO₂  +  ....H₂O  ®  ....H₂SO₄  +  .....HCl

γ) .....J₂   +   ....HNO₃   ®   HJO₃   +   ....NO₂   +   .....H₂O

δ) .....Zn   +   ....HNO₃   ®   ....Zn(NO₃)₂   +   .....NO   +   ....H₂O

 Ερωτήσεις σύντομης απάντησης

1.    Τι εκφράζει ο αριθμός οξείδωσης ενός στοιχείου;

2.    Ποιοι είναι οι αριθμοί οξείδωσης που εμφανίζει το οξυγόνο; Γράψτε τους μοριακούς τύπους χημικών ουσιών στις οποίες το οξυγόνο να εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης που αναφέρατε (μία χημική ουσία για κάθε αριθμό οξείδωσης).

3.    Ποιοι είναι οι αριθμοί οξείδωσης που εμφανίζει το υδρογόνο; Γράψτε τους μοριακούς τύπους χημικών ουσιών στα οποία το υδρογόνο να εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης που αναφέρατε (μία χημική ουσία για κάθε αριθμό οξείδωσης).

4.    Να γράψετε τους μοριακούς τύπους τεσσάρων ενώσεων του άνθρακα, στις οποίες το άτομο του C να έχει διαφορετικό αριθμό οξείδωσης και να σημειώσετε τον αριθμό οξείδωσης του C σε κάθε μια από αυτές.

5.    Να γράψετε τους μοριακούς τύπους τριών ενώσεων του αζώτου, στις οποίες το άτομο του Ν να έχει διαφορετικό αριθμό οξείδωσης και να σημειώσετε τον αριθμό οξείδωσης του Ν σε κάθε μια από αυτές.

6.    Ποια σώματα ονομάζουμε οξειδωτικά;

7.    Ποια σώματα ονομάζουμε αναγωγικά;

8.    Να ορίσετε την οξείδωση και την αναγωγή με βάση τη μεταβολή της ηλεκτρονικής δομής των ατόμων που μετέχουν στην αντίδραση.

9.    Εξηγήστε γιατί τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία είναι οξειδωτικά.

10.    Εξηγήστε γιατί τα ηλεκτροθετικά στοιχεία είναι αναγωγικά.

11.  Πώς ορίζεται η οξείδωση και η αναγωγή με βάση τη μεταβολή του αριθμού οξείδωσης;

12.  Στην αντίδραση  SO₂  +  2H₂S  ®  3S  +  2H₂O, ποια είναι η οξειδωτική και ποια η αναγωγική χημική ουσία; Ποια ουσία οξειδώνεται και ποια ανάγεται; Κατά πόσο μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης του στοιχείου που οξειδώνεται και του στοιχείου που ανάγεται;

13.Για ποιο λόγο το Η₂SΟ₄ μπορεί να δράσει μόνο σαν οξειδωτικό, ενώ το H₂S μόνο σαν αναγωγικό.

Ερωτήσεις ανάπτυξης

1.    Εξηγήστε γιατί δεν υπάρχουν αντιδράσεις οξείδωσης, ούτε αντιδράσεις αναγωγής, αλλά αντιδράσεις οξειδοαναγωγής. Γράψτε τη χημική εξίσωση μιας αντίδρασης οξειδοαναγωγής και σημειώστε ποιο σώμα οξειδώνεται, ποιο ανάγεται, ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό.

2.    Δίνεται η αντίδραση σύνθεσης: 2Νa  +  Cl₂  ®  2NaCl. Εξηγήστε το φαινόμενο της οξείδωσης και της αναγωγής μελετώντας τη μεταβολή του φορτίου των στοιχείων που συμμετέχουν στην αντίδραση, καθώς και τη μεταβολή των αριθμών οξείδωσης αυτών.

3.    Δώστε τον ορισμό του αριθμού οξείδωσης στοιχείου και με βάση τον ορισμό αυτό εξηγήστε γιατί ο αριθμός οξείδωσης του χλωρίου έχει διαφορετική τιμή στο HCl απ’ ότι στο Cl₂.

4.    Το άζωτο εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης -3, 0, +2, +3, +4 και +5.

Εξηγήστε γιατί το ΗΝΟ₃ δεν είναι δυνατό να συμπεριφερθεί ως αναγω­γικό σώμα και η ΝΗ₃ ως οξειδωτικό.

5.    Το θείο εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης -2, 0, +4 και +6.

     Εξηγήστε γιατί το Η₂S δε μπορεί να αποτελεί το οξειδωτικό σώμα σε μία   οξειδοαναγωγική αντίδραση ενώ το Η₂SO₄ το οξειδωτικό.

6.    α)  Εξηγήστε γιατί ο αριθμός οξείδωσης των στοιχείων παίρνει πάντα ακέραιες τιμές.

β)  Υπολογίστε με βάση τους συμβατικούς κανόνες τον αριθμό οξείδωσης του C στην ένωση C₃H₈ και δικαιολογήστε την τιμή που βρήκατε.

Ερωτήσεις «σωστού – λάθους»  με αιτιολόγηση

1.    Το οξυγόνο είναι το μόνο οξειδωτικό στοιχείο.

2.    Το υδρογόνο είναι το μόνο αναγωγικό στοιχείο.

3.    Όλα τα οξειδωτικά σώματα περιέχουν οξυγόνο.

4.    Όλες οι αντιδράσεις που πραγματοποιούνται είναι οξειδοαναγωγικές.

5.    Τα μέταλλα εμφανίζουν μόνο αναγωγικό χαρακτήρα.

6.    Στην αντίδραση:  Ca  +  H₂  ®  CaH₂, το Η₂ δρα ως αναγωγικό.

7.    Στην αντίδραση:  SO₂  +  2H₂S  ®  S  +  2H₂O, το SO₂ είναι το οξειδωτικό και το H₂S το αναγωγικό.

8.    Η ΝΗ₃ δε μπορεί να εμφανίσει οξειδωτικό χαρακτήρα.

9.        Ο αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου είναι πάντα -2.

10.    Ο αριθμός οξείδωσης του υδρογόνου είναι -1 ή 0 ή +1.

11.    Οι ενώσεις ΗΝΟ₃, Η₂SO₄, KMnO₄ και K₂Cr₂O₇ είναι οξειδωτικά και οι ενώσεις ΝΗ₃, H₂S και KCl είναι αναγωγικά.

12.    Οι ενώσεις SO₂ και Η₂Ο₂ συμπεριφέρονται άλλοτε σαν οξειδωτικά και άλλοτε σαν αναγωγικά.

13.    Κατά την αναγωγή του Cl₂ από το Η₂ τα δύο άτομα του χλωρίου προσλα­μβάνουν δύο ηλεκτρόνια και μετατρέπονται σε ιόντα Cl^-1.

14.    Σε κάθε αντίδραση οξειδοαναγωγής η συνολική αύξηση του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που οξειδώνεται είναι ίση με τη συνολική ελάττωση του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που ανάγεται.

15.Όλα τα οξειδωτικά σώματα περιέχουν οξυγόνο.

16.Όλες οι αντιδράσεις που πραγματοποιούνται είναι οξειδοαναγωγικές.

17.Στην αντίδραση:  Ca  +  H₂  ®  CaH₂, το Η₂ δρα ως αναγωγικό.

18.Στην αντίδραση:  SO₂  +  2H₂S  ®  S  +  2H₂O, το SO₂ είναι το οξειδωτικό και το H₂S το αναγωγικό.

19. Η ΝΗ₃ δε μπορεί να εμφανίσει οξειδωτικό χαρακτήρα.

20.    Ο αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου είναι πάντα -2.

21.    Ο αριθμός οξείδωσης του υδρογόνου είναι -1 ή 0 ή +1.

22.    Οι ενώσεις ΗΝΟ₃, Η₂SO₄, KMnO₄ και K₂Cr₂O₇ είναι οξειδωτικά και οι ενώσεις ΝΗ₃, H₂S και KCl είναι αναγωγικά.

23.    Οι ενώσεις SO₂ και Η₂Ο₂ συμπεριφέρονται άλλοτε σαν οξειδωτικά και άλλοτε σαν αναγωγικά.

24.    Κατά την αναγωγή του Cl₂ από το Η₂ τα δύο άτομα του χλωρίου προσλα­μβάνουν δύο ηλεκτρόνια και μετατρέπονται σε ιόντα Cl^-1.

25.    Σε κάθε αντίδραση οξειδοαναγωγής η συνολική αύξηση του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που οξειδώνεται είναι ίση με τη συνολική ελάττωση του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που ανάγεται.