ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2001 – 2013

           ΘΕΜΑ 1^ο  (Πολλαπλής επιλογής)

1. Οι ιοί διαθέτουν:

α. καψίδιο    β. κυτταρική μεμβράνη   γ. κυτταρικό τοίχωμα   δ. όλα τα παραπάνω

2. Τα βακτήρια σε αντίξοες συνθήκες σχηματίζουν:

α. εκβλάστημα    β. ενδοσπόρια    γ. έλυτρα    δ. ψευδοπόδια

3. Οι υφές παρατηρούνται:

α. στα βακτήρια   β. στους μύκητες   γ. στα πρωτόζωα   δ. στους ιούς

4. Τα πρωτόζωα είναι:

α. πολυκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί       β. μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί

γ. μονοκύτταροι προκαρυωτικοί οργανισμοί     δ. ακυτταρικές μορφές ζωής

5. Τα αντιβιοτικά ΔΕΝ είναι αποτελεσματικά έναντι των:

α. βακτηρίων    β. πρωτόζωων   γ. ιών   δ. μυκήτων

6. Οι οροί, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται παθητική ανοσία, περιέχουν:

α. νεκρούς μικροοργανισμούς        β. εξασθενημένους μικροοργανισμούς

γ. τμήματα μικροοργανισμών        δ. έτοιμα αντισώματα

7. Η ασθένεια ηπατίτιδα Β οφείλεται σε:

α. πρωτόζωο      β. βακτήριο       γ. ιό        δ. μύκητα

8. Οι μύκητες είναι:

α. προκαρυωτικοί οργανισμοί          β. ευκαρυωτικοί οργανισμοί

γ. παθογόνα πρωτόζωα                     δ. αυτότροφοι οργανισμοί

9. Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον ανθρώπινο οργανισμό χαρακτηρίζεται ως:

α. λοίμωξη      β. αλλεργία    γ. μόλυνση     δ. μετάδοση

10. Στο σάλιο, στον ιδρώτα και στα δάκρυα υπάρχει:

α. βλέννα     β. συμπλήρωμα    γ. ιντερφερόνη     δ. λυσοζύμη

11. Στα πρωτογενή λεμφικά όργανα ανήκει;

α. ο σπλήνας     β. οι αμυγδαλές     γ. ο μυελός των οστών    δ. το πάγκρεας

12. Οι οροί περιέχουν :

α. αντιγόνα     β. Β λεμφοκύτταρα    γ. αντισώματα    δ. λυσοζύμη

13. Η πολυομελίτιδα οφείλεται σε:

α. βακτήριο     β. ιό      γ. πρωτόζωο     δ. μύκητα

14. Ο ιός HIV περιέχει:

α. DNA   β. RNA   γ. DNA και αντίστροφη μεταγραφάση    δ. RNA και αντίστροφη μεταγραφάση

15. Τα κύτταρα που παράγουν ιντερφερόνες έχουν μολυνθεί από:

α. βακτήρια     β. ιούς     γ. πλασμώδια     δ. πρωτόζωα

16. Η σύφιλη οφείλεται σε:

α. βακτήρια     β. πρωτόζωα    γ. μύκητες    δ. ιούς

17. Τα λοιμώδη νοσήματα οφείλονται

α. στην υπεριώδη ακτινοβολία                  β. σε ακραίες τιμές θερμοκρασίας

γ. σε παθογόνους μικροοργανισμούς        γ. στην ρύπανση της ατμόσφαιρας

18. Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από;

α. φυτά    β. DNA ιούς    γ. βακτήρια   δ. RNA ιούς

19. Ποιο από τα παρακάτω όργανα χαρακτηρίζεται πρωτογενές λεμφοειδές όργανο;

α. σπλήνας     β. αμυγδαλές     γ. θύμος αδένας    δ. γαστρεντερικός  σωλήνας

20. Μεγάλες ποσότητες ανοσοσφαιρινών εκκρίνονται από:

α. φυσικά κύτταρα φονιάδες      β. μακροφάγα         γ. πλασματοκύτταρα         δ. βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα

21. Το τρυπανόσωμα προκαλεί:

α. δυσεντερία        β. ελονοσία        γ. ασθένεια του ύπνου       δ. χολέρα

22. Παθητική ανοσία επιτυγχάνεται με χορήγηση:

α. ορού αντισωμάτων      β. εμβολίου      γ. αντιβιοτικού      δ. ιντερφερόνης

       23. Η παθητική ανοσία αποκτάται

       α. με τον θηλασμό.     β. με τον εμβολιασμό.      γ. με προηγούμενη μόλυνση.    δ. με αντιβιοτικά

       24. Τα αυτοαντισώματα καταστρέφουν

      α. μόνο τους ιούς.   β. τα αλλεργιογόνα.  γ. τα δερματόφυτα.   δ. τα κύτταρα ή τα συστατικά του ίδιου του οργανισμού

      25. Η πενικιλίνη παράγεται από

      α. βακτήριο    β. μύκητα      γ. πρωτόζωο    δ. ιό

      26. Το τοξόπλασμα είναι

      α. βακτήριο      β. δερματόφυτο   γ. πρωτόζωο    δ. ιός

      27. Τα βακτήρια διαθέτουν

      α . έλυτρο     β.  ψευδοπόδια     γ. πυρήνα    δ. κυτταρικό τοίχωμα

      28. Η παθητική ανοσία αποκτάται με

      α. ορό αντισωμάτων     β. αντιβιοτικό      γ. εμβόλιο     δ. προπερδίνη

      29. Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από

      α. φυτά.    β. βακτήρια.    γ. πρωτόζωα.    δ. ιούς.

       30. Από νηματοειδείς δομές (υφές) αποτελούνται

       α.τα βακτήρια.     β. τα πρωτόζωα.    γ. οι μύκητες.   δ. οι ιοί

       31. ∆ευτερογενές λεμφικό όργανο είναι ο

      α. σπλήνας.     β. θύμος αδένας.     γ. μυελός των οστών.    δ. πνεύμονας.

       32. Μόλυνση ονομάζεται η

      α. παραγωγή διαφόρων ουσιών από τους παθογόνους μικροοργανισμούς.

      β. εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός ενός παθογόνου μικροοργανισμού σε έναν   οργανισμό.

       γ. είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού σε έναν οργανισμό.

       δ. εκδήλωση των συμπτωμάτων μίας ασθένειας

       33. Το τρυπανόσωμα προκαλεί

       α. ελονοσία      β. ασθένεια του ύπνου    γ. δυσεντερία    δ. πνευμονία.

       34. Τα φαγοκύτταρα παράγονται

        α. στο νωτιαίο μυελό     β. στο θύμο αδένα    γ. στους λεμφαδένες     δ. στον ερυθρό μυελό των οστών.

  

       35. Το συμπλήρωμα και η προπερδίνη συμβάλλουν στην καταπολέμηση

       α. των ιών   β. των βακτηρίων   γ. των μυκήτων   δ. όλων των παθογόνων μικροοργανισμών.

      36. Τα δάκρυα περιέχουν

       α. λυσοζύμη    β. γαλακτικό οξύ    γ. λιπαρά οξέα    δ. υδροχλωρικό οξύ.

   

      38.  Το νόσημα το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά είναι:

        α. η γονόρροια    β. η ηπατίτιδα C      γ. η πολιομυελίτιδα   δ. το AIDS

 

      39.  Καψίδιο διαθέτουν:

       α. οι μύκητες   β. τα βακτήρια   γ. τα πρωτόζωα    δ. οι ιοί

 

ΘΕΜΑ 2^ο

1. Τι είναι αλλεργία; Ποιο είναι συνήθως το αποτέλεσμα των αλλεργιών;
2. Τι ονομάζεται ομοιόσταση;

3. Με ποιους τρόπους μπορεί να μεταδοθεί ο ιός HIV που προκαλεί την ασθένεια AIDS;
4. Ποια είναι η δομή του βακτηριακού κυττάρου;

5. Γιατί οι ιοί χαρακτηρίζονται ως υποχρεωτικά κυτταρικά παράσιτα;
6. Με ποιους τρόπους το δέρμα εμποδίζει αποτελεσματικά την είσοδο των μικροοργανισμών στον οργανισμό;

7. Γιατί τα αντιβοτικά δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των ιών;
8. Ποιοι κανόνες προσωπικής και δημόσιας υγιεινής, σε σχέση με τη διατροφή, αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποφυγή μετάδοσης ασθενειών  που οφείλονται σε παθογόνους μικροοργανισμούς;

9. Ένα από τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η φλεγμονή, μετά τον τραυματισμό του δέρματος από αιχμηρό αντικείμενο και την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών είναι και ο πόνος. Που οφείλεται το σύμπτωμα αυτό;
10. Με ποιους τρόπους μπορεί να μεταδοθεί η ηπατίτιδα C;

11. Με ποιους τρόπους μεταδίδεται το AIDS;
12. Να ορίσετε το φαινόμενο της αλλεργίας.

13. Να αναφέρετε τους μηχανισμούς δράσης των αντιβιοτικών.

14. Να περιγράψετε τον πολλαπλασιασμό των ιών που το γενετικό τους υλικό είναι:

α. DNA        β. RNA

          15. Τι ονομάζεται ομοιόσταση και ποιους ομοιoστατικούς μηχανισμούς γνωρίζετε στον ανθρώπινο οργανισμό;

     

        16. Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να ικανοποιεί μία ασθένεια για να θεωρηθεί λοιμώδης;

       17. Σε ποια κατηγορία παθογόνων μικροοργανισμών ανήκει το μικρόβιο που προκαλεί την

       πολιομυελίτιδα και ποια κύτταρα του ανθρώπου προσβάλλει

       18. Να εξηγήσετε πώς θα προστατευτεί ο οργανισμός ενός ανθρώπου, ο οποίος έρχεται σε

       επαφή με το μικρόβιο της πολιομυελίτιδας, αν κατά το παρελθόν είχε κάνει εμβόλιο για την

       ασθένεια αυτή

      19. Να περιγράψετε τη δομή του ιού της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας(HIV).

      20. Ποιες προφυλάξεις συμβάλλουν στον περιορισμό της μετάδοσης της νόσου που

      προκαλείται από τον HIV;

      21. Τι είναι η λυσοζύμη, πού εντοπίζεται και ποια είναι η δράση της;

      22. Οι μύκητες αναπαράγονται και με εκβλάστηση. Να περιγράψετε αυτή τη διαδικασία.

      23. Να εξηγήσετε τα δύο χαρακτηριστικά που διαθέτουν οι μηχανισμοί ειδικής άμυνας που τους

      κάνουν να ξεχωρίζουν από τους μηχανισμούς μη ειδικής άμυνας.

ΘΕΜΑ 3^ο

1. Όταν μια ξένη προς τον ανθρώπινο οργανισμό ουσία (αντιγόνο) εισέρχεται σε αυτόν, τότε ο οργανισμός μπορεί να αντιδράσει και με μηχανισμούς ειδικής άμυνας, παράγοντας εξειδικευμένα κύτταρα και κυτταρικά προϊόντα

      ( αντισώματα).

Α. Ποιοι παράγοντες μπορούν να δράσουν ως αντιγόνα;

Β. Ποια είναι τα πρωτογενή και ποια τα δευτερογενή λεμφικά όργανα του ανοσοβιολογικού συστήματος και που πραγματοποιείται η ανοσοβιολογική απόκριση;

Γ. Κάθε αντίσωμα συνδέεται εκλεκτικά με το συγκεκριμένο αντιγόνο που προκάλεσε την παραγωγή του. Ποιο είναι το αποτέλεσμα της σύνδεσης αντιγόνου αντισώματος;

2. Όταν ο άνθρωπος μολύνεται από παθογόνους μικροοργανισμούς μπορεί να εμφανίσει πυρετό.

Α. Με ποιους τρόπους μεταδίδονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί στον άνθρωπο;

Β. Ποιες είναι οι πύλες εισόδου των παθογόνων μικροοργανισμών στο ανθρώπινο σώμα;

        Γ. Με ποιους τρόπους ο πυρετός συμβάλλει στην αντιμετώπιση μιας γενικευμένης μικροβιακής μόλυνσης;

3. Ένας άνθρωπος τρυπήθηκε από σκουριασμένο καρφί και κινδυνεύει να μολυνθεί από το βακτήριο του τετάνου. Στο συγκεκριμένο άνθρωπο χορηγήθηκε αντιτετανικός ορός, που περιέχει αντισώματα έναντι του συγκεκριμένου βακτηρίου.

       Α. Τι τύπος ανοσίας επιτυγχάνεται με τη χορήγηση του αντιτετανικού ορού;

       Β. Με ποιους άλλους τρόπους επιτυγχάνεται φυσιολογικά ο παραπάνω τύπος ανοσίας;

       Στην περίπτωση που τα αντισώματα παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό ενός ανθρώπου έναντι οποιουδήποτε   αντιγόνου, τι τύπος ανοσίας επιτυγχάνεται   και με ποιους τρόπους μπορεί να ενεργοποιηθεί ο ανθρώπινος οργανισμός για αυτό τον τύπο ανοσίας;

4. Α. Τι είναι τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας και σε ποια περίπτωση προκαλούν την απόρριψη μοσχευμάτων;

Β. Να περιγράψετε τα δύο χαρακτηριστικά που κάνουν τους μηχανισμούς ειδικής άμυνας να ξεχωρίζουν από αυτούς της μη ειδικής άμυνας.

Γ. Ορισμένες παθολογικές καταστάσεις του οργανισμού ονομάζονται αυτοάνοσα νοσήματα. Πώς ο οργανισμός στρέφεται εναντίον των δικών του συστατικών;

5. Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί είναι χρήσιμοι ή και απαραίτητοι για τον άνθρωπο.

Α. Κάποιοι μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνοι. Πότε βλάπτουν και πότε ωφελούν τον ανθρώπινο οργανισμό;

Β. Από ποιους μικροοργανισμούς παράγονται και με ποιους μηχανισμούς δρουν τα αντιβιοτικά;

6. Α. Ποιες λειτουργίες επιτελούν τα Τ λεμφοκύτταρα;

Β. Να αναφέρετε τους ρόλους των αντισωμάτων.

Γ. Ένας άνθρωπος μολύνεται από ένα παθογόνο βακτήριο που παράγει μια εξωτοξίνη. Στον άνθρωπο αυτό δεν εκδηλώνεται ασθένεια. Να εξηγήσετε τους πιθανούς λόγους για τους οποίους ο άνθρωπος αυτός δεν νοσεί.

7. Α. Πώς εξηγείται το φαινόμενο κατά το οποίο άνθρωποι οι οποίοι εκτέθηκαν στον ιό του AIDS δεν μολύνθηκαν;

Β. Να εξηγήσετε το ρόλο των μακροφάγων κυττάρων στην άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού.

Γ. Να εξηγήσετε τις δυσάρεστες συνέπειες για τον ανθρώπινο οργανισμό από την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού του συστήματος που δεν οφείλεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς

8.    Αν το δέρμα ενός ανθρώπου τραυματιστεί από ένα αιχμηρό αντικείμενο και κάποιοι παθογόνοι        μικροοργανισμοί καταφέρουν να εισβάλουν στον οργανισμό του ανθρώπου από το τραύμα, εκδηλώνεται στη   συγκεκριμένη περιοχή φλεγμονή. Στη φλεγμονή μεταξύ των άλλων προκαλείται τοπικό οίδημα και σχηματίζονται  ινώδες και πύον.  Να εξηγήσετε γιατί σχηματίζεται το ινώδες, πώς δρα το πλάσμα στη συγκεκριμένη περιοχή και από τι σχηματίζεται το πύον.

9. Να περιγράψετε πώς ο βλεννογόνος της αναπνευστικής οδού συνιστά αποτελεσματικό φραγμό στην είσοδο των μικροβίων στον ανθρώπινο οργανισμό

      10 . Σε ποια κατηγορία ιών ανήκει ο ιός ΗΙV;   Να περιγράψετε τη δομή του ιού ΗΙV

               Ποιες κατηγορίες ανθρώπινων κυττάρων προσβάλλει ο ιός ΗΙV;